SUKALDEAN HASI BEHAR DA OSASUNA ZAINTZEN

• Elikadura egokia bermatzea ez da etxeko gela horretan hartu daitekeen neurri eraginkor bakarra.

Sukaldea eta osasuna lotzerakoan, elikadura osasuntsua datorkigu aurrena burura, moden eta bazter guztietatik iristen zaizkigun denetariko aholkuen ondorioz ondo elikatzea zer den argitzea gauza konplikatua bada ere. Berriki, EABetako gaixotasunen kontrol eta prebentziorako zentroak biltzen dituen sare publikoak sukaldea osasun iturri izan dadin ematen dituen gomendioak berrikusi eta eguneratu egin ditu. Elikaduraren aldetik eredugarria izatetik urrun dagoen herrialde hartako biztanleentzat ez ezik edonorentzat izan daitezke erabilgarriak.

Sukaldeak, hain zuzen, elikagaien segurtasuna areagotzeko eta bermatzeko tresnaz beteta daude. Horiek ezagutzea eta ondo erabiltzea da kontua. Aurrenekoa sukalde guztietan dagoen tresna arrunta da: iturria, kanila. Eta janaria prestatzeko gehien erabiltzen dugu tresnari dagokio horren erabilgarritasuna lehenik eta behin, eskuei. Guztiok dakigu janariak manipulatzen hasi aurretik eskuak ondo garbitu behar ditugula, baina askotan txorrotaren azpitik pasatzearekin konformatzen gara, eta hori ez da nahikoa. Eskuak 20 segundoz igurtzi behar dira txorrotaren azpian, xaboia erabilita eta hatzen arteko espazioak, azkazalen azpikoak eta eskugainak ahaztu gabe.

Adi tenperaturari

Fruta eta barazkien garbiketak ere harraskan hasi behar du. Zuritu aurretik garbitu behar dira derrigor, zuritzen edo zatitzen diren bitartean barrualdera pasa baitaitezke germenak. Horretarako bakarrik erabiliko den eta beti garbi mantenduko den eskuila bat edukitzea ez da ideia txarra.

Haragi gordina eta arrautzak, berriz, ez dira sekula urpean garbitu behar. Zipriztinak direla eta, hori egiteak germenak zabaltzea ekar lezake. Haragiak izan ditzakeen arriskuak ezereztu egiten dira tenperatura egokian kozinatzen bada, baina horren zuku gordin eta germendunek harraska bera edo inguruak zikindu ditzakete, eta gero gordinik kontsumituko ditugun beste elikagai batzuk kutsatu. Arrainak, haragiak ez bezala, garbiketa eskatzen duten hondakinak izan ditzake. Horiek kentzeko trapu heze bat erabil daiteke. Trapua, garbi-garbia noski, horretarako bakarrik erabili behar da.

Sukaldatzeko darabilgun tenperatura oso garrantzitsua da uretan garbitu behar ez diren elikagaien segurtasuna bermatzeko. Hala, gomendatzen dute oilaskoa eta antzekoak gutxienez 80 gradutan sukaldatzea eta ondo egitea, beste jatorri bateko (txerrikia, ardikia, behikia…) haragi pieza handiak bezala. Pieza txikiagoak (xerrak, saiheskia…) 60 gradutara eraman behar dira gutxienez, eta gutxienez hiru minutuz sukaldatu. Arrainak ere nahikoa du tenperatura horrekin. Bistan da, beraz, beste segurtasun tresna garrantzitsu bat termometroa dela.

Tresna desberdinak

Sukaldeko tresna arruntak –mozteko eta txikitzeko oholak, aiztoak, espatulak, goilarak pintzak eta beste– germen eta arazo iturri izan daitezke. Oso gomendagarria da, sukaldeko oholen kasuan batez ere, tresnak nahastea eta ohol desberdina erabiltzea janari mota bakoitzarentzat, ez dadin kutsadura gurutzaturik gertatu. Horrenbestez, tresna-sorta desberdinak erabili beharko genituzke (konplikazio handia bada, gutxienez oholak), haragia, arraina eta haragia prestatzeko. Haragien kasuan, gorria eta hegaztiena bereiztea ez legoke gaizki.

Mikrouhin-labeak eta hozkailuak ere garbi eta tenperatura egokian mantendu behar dira germen-festa eragozteko. Mikrouhinen kasuan, arestian aipatutako tenperaturara heltzen direla bermatzeaz, maiz garbitzeaz eta fabrikatzaileak ematen dituen aholkuak garraitzeaz gain, komeni da bertan prestatutako janariak hantxe uztea pixka batean, eta ez ateratzea kanpaitxoak jo orduko, horrela modu uniformeagoan banatuko baita berotasuna. Lehendik prestatutako janariak berotzean, termometroa erabilita ziurtatu behar da gutxienez 75-80 gradutara iritsi direla.

Hozkailuari dagokionez, oro har 0 eta 5 gradu artekoa omen da tenperatura egokia eta, kontserbazio egokia bermatzeko, bertan gorde behar ditugun elikagai freskoak (frutak, barazkiak, haragiak, arraina…) erosi eta bi ordura sartu behar ditugu hozkailuan gehienez ere. Fruta eta barazkiak eta haragia, elkarrengandik urrun. Haragia, beheko aldean. Janari berorik ez da sartu behar, baina epela sartu daiteke, ontzi garbi eta altura txikikoetan, azkar hoztu daitezen. Desizoztu eta marinatu, hozkailuan beti.

DIARIO VASCO